OEIGOEREN IN NEDERLAND (gegijzeld door China)
Op 25 februari 2021 erkende het Nederlandse parlement, als eerste land in Europa, in navolging van Amerika en Canada, dat de behandeling van de Oeigoeren door China genocide is. Hopelijk volgen andere landen. Het is overigens niet aannemelijk dat China zich hier iets van zal aantrekken. Door miljarden investeringen van China over de hele wereld wordt het Oeigoerse probleem in de doofpot gestopt.
Oost-Turkestan, van oudsher de bakermat van de Oeigoeren, werd in 1949 door Rusland en China verdeeld en door China met geweld ingelijfd. Dit onder het mom dat er welvaart gebracht zou worden. China had echter alle belang bij deze strategisch gelegen “Poort naar het Westen”.
Deze autonome regio kreeg de naam Xinjiang wat ‘Nieuwe Grenzen’ betekend. Opvallend dat dit enorme gebied buiten de Chinese muur valt. Er wonen 11 miljoen mensen waaronder een meerderheid Oeigoeren en talloze andere etnische groepen, waaronder Mongolen, Kirgiezen, Tataren en Kazachen. De meeste Oeigoeren zijn moslim.
Tribunaal
Op 9 december 2021 heeft het Oeigoeren Tribunaal in Londen geconcludeerd dat de Chinese regering zich schuldig maakt aan genocide en misdaden tegen de menselijkheid. Ondermeer martelingen, verkrachtingen, gedwongen sterilisatie, dwangarbeid, concentratiekampen, het scheiden van kinderen van hun ouders, en vrouwen zijn soms verplicht bij Han-Chinezen te slapen. Geoffrey Nice, oud aanklager van het Joegoslaviëtribunaal, trad als rechter op. China spreekt schande van dit tribunaal.
Volgens deskundigen heeft China sinds 2016 meer dan 1200 zogenaamde heropvoedingskampen ingericht. China spreekt van scholen, officieel om extremisme tegen te gaan en om leugenaars, spionnen en terroristen vast te zetten.
Maar in de praktijk gaat het om concentratiekampen.
Zeker meer dan een miljoen Oeigoeren zitten in deze kampen vast. Het doel is om hen in Chinese modelburgers te veranderen. Er komen steeds meer getuigenissen naar buiten van Oeigoeren die in concentratiekampen hebben gezeten.
Chen Quanguo, als nieuwe partijsecretaris van Xinjiang benoemd, is de afgelopen zeven jaar verantwoordelijk geweest voor de vernietiging van de levenswijze en cultuur van de inheemse bevolking in Tibet. Hij past dit momenteel op grote schaal toe op de Oeigoeren.
Concentratiekampen
Begin 2000 trok China de teugels aan. Vrouwen mochten geen hoofddoekjes meer dragen en mannen geen baard. En nu mogen alleen nog maar Chinese leerkrachten voor de klas staan. Ook werd het Oeigoers, een Turkse taal, verboden en mag er nu alleen maar in het Mandarijn worden onderwezen. Er volgde een assimilatie van Chinese kolonisten in Xinjiang. In deze periode ontvluchten de eerste Oeigoeren de regio. Voor hen nog steeds Oost-Turkestan en geen Xinjiang. Volgens internationale deskundigen heeft China sinds 2016 meer dan 1200 zogenaamde heropvoedingskampen ingericht. China spreekt van “ scholen”. In de praktijk blijkt het echter te gaan om concentratiekampen. Mensen worden er gemarteld, gehersenspoeld en vrouwen gesteriliseerd. Zeker een miljoen Oeigoeren, maar naar verluid mogelijk 3 miljoen, zitten in deze kampen en moeten onder dwang in Chinese modelburgers veranderen. Officieel heet het om extremisme tegen te gaan en om buitenlandse spionnen, leugenaars en terroristen vast te zetten. Ook Kazachstanen en Chinese Christenen zitten in dergelijke kampen.
Er worden steeds meer verhalen bekend van Oeigoeren die in concentratiekampen hebben gezeten. Daaruit blijkt dat China systematisch het Oeigoerse volk onderdrukt.
Veel invloedrijke Oeigoeren zitten vast. Een van de meest bekende is Ilham Tohti, een econoom die in 2014 levenslang kreeg vanwege zijn kritiek op de Chinese overheid. Hij kreeg in 2019 de Sacharovprijs, een prijs voor de bescherming van meningsuiting. De eerste uitreiking in 1988 ging naar Nelson Mandela.
Controlestaat
In augustus 2016 werd Chen Quanguo als nieuwe partijsecretaris van Xinjiang benoemd. Hij is de afgelopen zeven jaar verantwoordelijk geweest voor de vernietiging van de levenswijze en cultuur van de inheemse bevolking in Tibet. Door zijn onmenselijke politiek staken Tibetaanse monniken zichzelf in brand. China legde uit dat hij grote welvaart in China had gebracht.
Vanaf 2017 zijn alle traditionele feesten in Xinjiang verboden. Wie weigert wordt als extremist bestempeld en vastgezet. Alleen Chinese feesten zijn nog toegestaan. Moslimsymbolen, zoals de halve maan moeten van grafstenen worden verwijderd. Familie moet worden herbegraven op Chinese begraafplaatsen. Xinjiang is veranderd in een politiestaat. In doorgaande straten zijn muren gemetseld zodat de bewoners gedwongen worden langs controleposten te lopen, waar vingerafdrukken en ID-kaarten gecontroleerd worden. Ook kwamen er gezichtsherkenningspunten. Bij nacht en ontij komen wijkfunctionarissen kijken of er Oeigoerse boeken of korans aanwezig zijn. Tevens is een programma “Familie worden” in het leven geroepen. Inheemse inwoners moeten acht dagen per maand bij een Chinees gezin wonen of andersom. Officieel om de Chinese cultuur beter te leren kennen.
Oeigoeren in Turkije
Overigens zien Oeigoeren Turkije als hun tweede vaderland. Door eeuwenoude verwantschap wonen nu ongeveer 50.000 Oeigoeren in Turkije. Hun talen lijken op elkaar en zij volgen dezelfde islamitische stroming. Hier kunnen zij zichzelf zijn. Maar de vraag is voor hoe lang nog? Ankara en Beijing hebben een uitleveringsverdrag gesloten en als deze officieel van kracht is staat niets een uitzetting meer in de weg. Turkije schijnt alleen nog maar oog te hebben voor de economische voordelen van een samenwerking met China. Dit lijkt een wereldwijd probleem te gaan worden.
Nederland
Naar schatting wonen er ongeveer 3000 Oeigoeren in Nederland. Een aantal daarvan hebben ook daadwerkelijk in concentratiekampen gezeten. Veel van deze Oeigoeren hebben familieleden die in dergelijke kampen zitten. Dat maakt hen kwetsbaar. China gebruikt dit om Oeigoeren in Nederland te chanteren en onder druk te zetten. Chinese autoriteiten nemen contact op met het verzoek mee te werken om bv inlichtingen over andere Oeigoeren door te geven. Dit in ruil voor vrijlating van familieleden. Vaak wordt bij telefonisch contact de stem van een familielid op de achtergrond gebruikt om druk uit te oefenen.
Er zijn Oeigoeren die onder deze druk bezwijken en meewerken.
In 2019 deden in Nederland 80 Oeigoeren aangifte van bedreiging en chantage tegen de Chinese overheid. Het openbaar ministerie is van oordeel dat het niet tot een zaak zal leiden omdat China naar verwachting niet mee zal werken aan een onderzoek. De AIVD laat weten dat China een van de landen is die dissidenten onder druk zetten zodat zij zich niet meer vrij durven te uiten. Als zij niet meewerken worden familieleden gevangen gezet.
De diaspora van de Oeigoeren is wereldwijd. Gevlucht naar de vrijheid maar eigenlijk nog steeds gegijzeld.